
Audio:
Μια προσωπικότητα που σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία. Πολλά και διάφορα έχουν γραφτεί και συνεχίζουν να γράφονται για έναν άνθρωπο που η Ιστορία άλλοτε τον παρουσίασε λίγο-πολύ ως απελευθερωτή και προστάτη των λαών, και άλλοτε - και πολύ περισσότερο - τον παρουσίασε ως στυγνό δυνάστη και τύραννο.
Δε θα σταθούμε σε αναλύσεις τέτοιου ύφους.
Σίγουρα η εμφάνιση τέτοιων προσωπικοτήτων κινούν τις εξελίξεις γρηγορότερα από το κανονικό τους. Γενικά η Ιστορία δεν είναι μια υπόθεση γραμμική που καθορίζεται η πορεία της με έναν αυτόματο και μηχανικό τρόπο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στερείται εξελικτικής πορείας με ή χωρίς πισωγυρίσματα. Σε διάφορες στιγμές της εμφανίζονται, φαινομενικά και μόνο σαν από «θαύμα», τέτοιες προσωπικότητες, οι οποίες συμβάλουν με τον τρόπο τους άλλοτε προοδευτικά και άλλοτε αντιδραστικά.
Στην προκειμένη, είναι δεδομένο, λαμβάνοντας υπόψιν το βάρος των συνθηκών της τότε εποχής –μια εποχής μεταξύ επανάστασης, εμφυλίου και ενός καταστρεπτικού, για όλη την ανθρωπότητα, πολέμου– ότι καμιά προσφορά δεν ήταν δυνατόν να γίνει χωρίς θυσίες, χωρίς πιθανά πισωγυρίσματα και χωρίς αμφιταλαντεύσεις.
Αν υπάρχει κάποιος που μπορεί να κρίνει συνολικά μια προσωπικότητα σαν τον Στάλιν, δεν είναι παρά η συλλογική μνήμη του λαού που βρέθηκε υπό την ηγεσία του. Το σύνθημα «Για την πατρίδα, για τον Στάλιν», παρά το όποιο προσωπολατρικό του ύφος, δεν έλειψε στιγμή από τα χείλη των εκατομμυρίων μαχητών του Κόκκινου Στρατού όπως και των εκατομμυρίων θυμάτων και πεσόντων της ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Η συλλογική εκεί πεποίθηση, ακόμη και τις μετασοβιετικές μέρες μας, ότι επί Στάλιν η χώρα αυτή έκανε τα μεγαλύτερα άλματα προόδου και ανάπτυξης που είχε γνωρίσει η οικουμένη όλη, παρακάμπτοντας συγχρόνως τις καταστροφικές συνέπειες ενός εμφύλιου πολέμου (αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση), μιας περικύκλωσης και απειλητικής απομόνωσης από τις μεγάλες δυνάμεις του τότε καπιταλιστικού κόσμου, και φυσικά τις καταστροφικές συνέπειες του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, είναι ενδεικτική, αν όχι απόδειξη, του μεγέθους της προσφοράς του.
Σίγουρα και λάθη έγιναν, και υπερβάσεις τη στιγμή της ιδεολογικής πάλης και αντιμετώπισης υπονομευτικών τάσεων στο εσωτερικό του κόμματος και της χώρας κυρίως το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1930. Όμως, η προσωπικότητα Στάλιν πρέπει να κριθεί όπως θα κρινόταν ολόκληρη η ιστορική περιόδο μιας χώρας, σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής, της οικονομικής και της πολιτιστικής της ζωής. Και όχι, σκόπιμα, βολικά και κοπτοραπτικά από «πονηρούς» αναθεωρητές της Ιστορίας.